Ransomware is een destructieve vorm van cyberaanval die de toegang tot kritieke gegevens en systemen blokkeert of versleutelt, waarbij losgeld wordt geëist voor het herstel. Deze meedogenloze tactiek heeft een alarmerende toename van incidenten gezien en heeft aanzienlijke schade toegebracht aan bedrijven, overheden en particulieren. In dit artikel zullen we een diepgaande blik werpen op ransomware, de bijbehorende risico’s, enkele beruchte voorbeelden uit de geschiedenis, het fenomeen van ransomware-as-a-service en essentiële best practices om u te helpen zich te beschermen tegen deze bedreiging.
Wat is ransomware en wat zijn de bijbehorende risico’s?
Ransomware is een vorm van kwaadaardige software (malware) die gebruikt wordt door cybercriminelen om gegevens en systemen te gijzelen. Zodra ransomware een systeem infiltreert, versleutelt het meestal de bestanden van het slachtoffer en vraagt het om losgeld in ruil voor het decoderen ervan. Deze vorm van afpersing kan verwoestende gevolgen hebben voor individuen en organisaties, zoals het verlies van gevoelige gegevens, het stilvallen van bedrijfsactiviteiten, reputatieschade en financiële verliezen. Ransomware kan zich verspreiden via phishing-e-mails, kwaadaardige downloads, besmette websites en kwetsbaarheden in software.
Voorbeelden van ransomware uit de praktijk
Helaas zijn er ook veel voorbeelden uit de praktijk waarin organisaties getroffen werden door ransomware. Hieronder zijn de drie grootste ransomware-aanvallen van afgelopen jaren te vinden.
- WannaCry (2017): Een van de beruchtste ransomware-aanvallen in de geschiedenis. WannaCry verspreidde zich wereldwijd en maakte gebruik van een kwetsbaarheid in verouderde Windows-systemen. Het trof tienduizenden computers in ziekenhuizen, overheidsinstanties en bedrijven en veroorzaakte aanzienlijke chaos.
- NotPetya (2017): Hoewel het zich voordeed als ransomware, wordt aangenomen dat NotPetya voornamelijk gericht was op vernietiging in plaats van losgeld. Het trof duizenden bedrijven en veroorzaakte enorme economische schade, vooral in Oekraïne.
- Ryuk (2019): Ryuk is een gevreesde ransomware-variant die zich vooral richt op grotere organisaties. Het heeft verschillende grote bedrijven getroffen en miljoenen aan losgeld geëist.
Ransomware-aanvallen zijn, zoals hierboven bljikt, zo lucratief geworden dat ze nu beschikbaar zijn als een dienst op het dark web, bekend als Ransomware-as-a-Service (RaaS). Dit betekent dat cybercriminelen zonder uitgebreide technische vaardigheden ransomware kunnen huren van professionele hackers. Deze RaaS-platforms bieden een gebruiksvriendelijke interface en nemen een percentage van het losgeld dat wordt betaald, waardoor het voor meer mensen mogelijk wordt om ransomware-aanvallen uit te voeren. Deze ontwikkeling heeft geleid tot een enorme toename van het aantal ransomware-aanvallen.
Best practices ter bescherming
Hieronder zijn enkele voorbeelden te vinden van best practices om de kans op ransomware te verlagen. Het is belangrijk om te beseffen dat er geen one-size-fits-all aanpak is: door verschillende beveiligingsmaatregelen te nemen, wordt het voor kwaadwillenden steeds lastiger om een succesvolle ransomware-aanval uit te voeren. Denk bijvoorbeeld aan:
- Regelmatige back-ups: Zorg voor frequente en offline back-ups van belangrijke gegevens om herstel zonder losgeld te vergemakkelijken;
- Software-updates: Zorg ervoor dat alle software en systemen up-to-date zijn om bekende kwetsbaarheden te verhelpen;
- Bewustwordingstraining: Train medewerkers over ransomware-risico’s en phishing-aanvallen om menselijke fouten te verminderen;
- Technische beveiligingsmaatregelen: Implementeer een gelaagde beveiligingsaanpak, waaronder firewalls, antivirussoftware en e-mailbeveiliging;
- Netwerksegmentatie: Splits het netwerk op in gescheiden segmenten om de verspreiding van ransomware te beperken;
- Responsplan: Ontwikkel een gedetailleerd incidentresponsplan om snel en effectief te reageren op een ransomware-aanval.
Het CWB geeft ook meerdere Q&A- en kennissessies omtrent ransomware en maatregelen om uw organisatie weerbaarder te maken tegen dit soort aanvallen.